Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới đã được triển khai trên địa bàn huyện, khởi điểm ban đầu tất cả các xã số tiêu chí đạt 63 tiêu chí năm 2011, bình quân đạt 4,5 tiêu chí/xã, đến nay đạt 176 tiêu chí, bình quân 12,57 tiêu chí/14xã, tăng 113 tiêu chí so với năm 2011, toàn huyện có 6 xã về đích NTM. Thu nhập bình quân đầu người năm 2011 mới đạt 11,4 triệu đồng/người/năm đến nay đạt 28 triệu đồng/người/năm; năm 2017 tỷ lệ hộ nghèo là 24,41 %, năm 2018 giảm còn 19,33%; tại các xã đã tiến hành vận động nhân dân tham gia đóng góp được trên 774.000 ngày công lao động; hiến đất cho nhà nước 209.000 m2 đất; thông qua các đợt phát động chung sức xây dựng NTM huy động các doanh nghiệp, cán bộ và nhân dân ủng hộ bằng tiền được trên 29 tỷ đồng; mở mới được trên 117 km đường giao thông; sửa chữa nâng cấp trên 424 km đường giao thông nông thôn; làm đường bê tông nông thôn được trên 240 km. Qua gần 10 năm tổ chức triển khai thực hiện Chương trình đã đạt được những kết quả quan trọng; đời sống của người dân từng bước được cải thiện, nâng cao; các công trình xây dựng cơ sở hạ tầng được triển khai đồng bộ, diện mạo nông thôn ngày càng thay đổi. Đặc biệt, quá trình triển khai thực hiện đã nhận được sự đồng thuận cao của người dân, tích cực tham gia, hưởng ứng cùng nhà nước xây dựng nông thôn mới.
Trong những năm qua, xây dựng nông thôn mới có nhiều thuận lợi nhưng cũng gặp không ít khó khăn, thách thức song dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sát sao của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, BCĐ Chương trình xây dựng NTM huyện, sự cố gắng, nỗ lực của các cấp, ngành và nhân dân trong huyện, phong trào xây dựng nông thôn mới của huyện đã đạt kết quả cao. Các cơ chế, chính sách liên tục được điều chỉnh, bổ sung, ngày càng hoàn thiện, rõ ràng, minh bạch trong đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn mới; đã huy động được thực chất nội lực của người dân, tạo thành phong trào rộng khắp ở tất cả các địa phương trong huyện. Trong giai đoạn hai thực hiện Chương trình xây dựng NTM, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 592/QĐ-UBND ngày 11/4/2017 về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM trên địa bàn tỉnh Hà Giang, giai đoạn 2016 - 2020 đã đặt ra những thách thức mới với cả những xã đã đạt chuẩn và những xã chưa hoàn thành xây dựng NTM. So với bộ tiêu chí cũ, bộ tiêu chí mới có đến 49 chỉ tiêu (tăng 10 chỉ tiêu). Có 7 tiêu chí thay đổi cơ bản so với bộ tiêu chí cũ, trong đó một số tiêu chí được đánh giá là có nội dung khó thực hiện hơn, chất lượng tiêu chí cao hơn, đặc biệt là tiêu chí số 10 về thu nhập, tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm; tiêu chí số 19 quốc phòng và an ninh. Tuy nhiên, tính đến nay trên địa bàn toàn huyện có 6 xã đạt chuẩn NTM, phấn đấu hết năm 2019 có thêm 1 xã đạt chuẩn NTM nâng tổng số xã đạt chuẩn lên 7/14 xã. Có thể khẳng định, việc thay đổi bộ tiêu chí với những yêu cầu cao hơn là nhằm nâng cao chất lượng, sự bền vững trong xây dựng NTM cũng như cải thiện thực chất đời sống người dân.
Thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp và công tác giảm nghèo bền vững, Ban chỉ đạo huyện đã tập trung chỉ đạo, điều hành thực hiện chương trình trên cơ sở những thành quả đã đạt được, bài học kinh nghiệm từ giai đoạn trước, sự vào cuộc của các ngành, các cấp, các địa phương đã tập trung chỉ đạo những nội dung trọng điểm trên địa bàn, xem đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên. Các xã đã đạt chuẩn tiếp tục nâng cao chất lượng các tiêu chí là xã Vĩ Thượng, Xuân Giang, Bằng Lang, Tiên Yên, Yên Hà, Tân Trịnh. Triển khai thực hiện có hiệu quả việc lồng ghép các nguồn vốn của các chương trình, đồng thời, vận động thực hiện nguồn xã hội hóa để góp phần xây dựng NTM đạt mục tiêu đề ra. Qua các năm tổ chức thực hiện, đến nay chương trình đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đại bộ phận nhân dân. Giá trị sản xuất trên 1 ha đất sản xuất nông nghiệp trong lĩnh vực trồng trọt đạt 56 triệu đồng/năm (năm 2016), kế hoạch hết năm 2019 là 66,9 triệu đồng. Giá trị sản phẩm thu được trên 1 ha Nông - Lâm nghiệp thủy sản đạt 505 tỷ đồng (năm 2016), kế hoạch hết năm 2019 là 664 tỷ đồng. Ban chỉ đạo huyện đã đề ra nhiều giải pháp, chính sách, dự án liên quan đến công tác giảm nghèo trong từng giai đoạn và triển khai thực hiện có hiệu quả. Nỗ lực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cho xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn, đã xây dựng được hàng trăm km đường nông thôn, hàng chục cây cầu, nạo vét nhiều km kênh mương thủy lợi, xây dựng hàng chục điểm trường học, trạm y tế, chợ… Đẩy mạnh dự án khuyến nông, lâm, ngư hỗ trợ phát triển sản xuất, đã hỗ trợ sản xuất cho hàng nghìn hộ nghèo trồng lúa, trồng rau màu. Tổ chức thực hiện tốt chủ trương huy động, bố trí nguồn lực tín dụng chính sách xã hội gắn với việc chuyển đổi cơ cấu sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, dạy nghề, tạo việc làm, đảm bảo an sinh xã hội, xóa nghèo bền vững, giúp dân vươn lên làm giàu.
Trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện, xác định nội dung quan trọng nhất là nâng cao nhận thức về ý nghĩa và tầm quan trọng, nhiệm vụ của người dân và cả hệ thống chính trị ở các xã trong việc xây dựng nông thôn mới. Từ đó, theo kế hoạch hàng năm các tiêu chí đã thực hiện tốt, với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” có hiệu quả, tiến hành duy tu sửa chữa các tuyến đường giao thông, công trình thủy lợi; phong trào vận động phát triển kinh tế; ý thức về chuyển đổi cây trồng, vật nuôi được nhân dân hưởng ứng tích cực nên cho năng suất, chất lượng, giá trị sản xuất trên 1 đơn vị diện tích nâng lên, đời sống vật chất tinh thần của người dân luôn được cải thiện. Công tác giảm nghèo bền vững, chính sách đền ơn đáp nghĩa được thực hiện tốt, giáo dục đào tạo tiếp tục phát triển. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới ngày càng được nhân dân hưởng ứng tích cực. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, trong đó tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản làm cho chương trình không thực sự bền vững. Nguyên nhân nợ chủ yếu do xuất phát điểm xây dựng nông thôn mới ở hầu hết các xã thấp, các tiêu chí cần thực hiện có nhu cầu vốn lớn trong khi đó ngân sách hỗ trợ còn hạn chế, vốn từ cộng đồng dân cư còn nhiều khó khăn.
Trên cơ sở kết quả đạt được giai đoạn 2010 - 2019, huyện Quang Bình cũng xác định cần tiếp tục giữ vững các xã đã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới, nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt được. Phấn đấu đến hết năm 2020 trên địa bàn huyện số tiêu chí nông thôn mới đạt 203 tiêu chí, đạt bình quân 14,5 tiêu chí/xã; phấn đấu duy trì 07 xã đạt chuẩn nông thôn mới; công nhận lại xã Vĩ Thượng đạt chuẩn NTM sau 5 năm đạt chuẩn và không có xã dưới 7 tiêu chí. Tập trung phát triển các cơ sở hạ tầng thiết yếu trên địa bàn thôn, với mục tiêu cơ bản hoàn thành 6 loại công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu gồm: Giao thông, thủy lợi, điện, trường học các cấp, trạm y tế xã, nhà văn hóa và khu thể thao thôn nhằm tạo sự đột phá về diện mạo nông thôn và tăng mức hưởng thụ trực tiếp cho cư dân nông thôn trên địa bàn huyện. Thu nhập bình quân đầu người đạt 34-36 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo phấn đấu giảm từ 3 đến 4 %/năm. Đẩy mạnh phát triển nông nghiệp bền vững, chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thâm canh tăng vụ, nâng hệ số sử dụng đất, áp dụng tiến bộ khoa học, cơ giới hoá sản xuất để tăng giá trị trên đơn vị diện tích, kêu gọi các dự án đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, phát triển liên kết giữa hộ gia đình, hợp tác xã, nhóm sở thích. Thực hiện các chính sách hỗ trợ phù hợp, tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống của nông dân.
Có thể khẳng định, qua gần 10 năm tổ chức triển khai thực hiện, Chương trình đã đạt được những kết quả quan trọng; đời sống của người dân từng bước được cải thiện, nâng cao; các công trình xây dựng cơ sở hạ tầng được triển khai đồng bộ, diện mạo nông thôn ngày càng thay đổi. Đặc biệt, quá trình triển khai thực hiện đã nhận được sự đồng thuận cao của người dân, tích cực tham gia, hưởng ứng cùng Nhà nước xây dựng nông thôn mới, với những kết quả đó, đến hết năm 2020 huyện Quang Bình sẽ sớm hoàn thành mục tiêu đã đề ra.
